Yüksek kredi faizleri ve krediye erişim zorluğu, banka kredisiyle konut almayı zorlaştırırken, barınma gereksinimindeki artış kiralık konut talebini artırarak fahiş kiralara yol açıyor. Tıpkı vakitte mesken sahibi ve kiracı ortasındaki uyuşmazlıklar da büyüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), yaklaşık 1,5 ay evvel bankaların konut kredilerinde uyguladıkları ek risk tartısını kaldırarak, faiz yükünü azaltma yolunu açtı. Dünya gazetesinin haberine nazaran, kamu bankası Ziraat Bankası, birinci konutunu alacaklara sunduğu konut kredisi faizini yüzde 3,09’dan yüzde 2,79’a indirerek, daldaki öteki özel ve yabancı bankaları da faiz indirimine yönlendirdi. Bugün, kimi özel bankalarda konut kredisi faiz oranları yüzde 2,89, yüzde 2,99, yabancı bankalarda ise yüzde 2,84’e kadar gerileyerek faiz yükünü hafifletmiş oldu.
“AYLIK TAKSİTLER 29 BİN 421’E DÜŞTÜ”
Son periyotta dört mevduat bankası, konut kredisi faizlerini yüzde 3’ün altına çekti. Bir kamu, iki özel ve bir yabancı bankanın dahil olduğu bu indirimle, bölüm genelindeki faiz oranları şu anda yüzde 2,79 ile yüzde 6,99 ortasında değişiyor.
BDDK’nın düzenlemesi sonrasında, 120 ay vadede 1 milyon liralık konut kredisi için aylık taksitler yaklaşık 16 bin lira azalarak 29 bin 421 liraya düştü. Faiz oranlarının düşmesiyle, toplam geri ödeme ölçüsü 5,4-6,6 milyon liradan, yeni oranlarla 3,5 milyon liraya geriledi. Bu gelişme, konut kredisi almak isteyenler için değerli bir maliyet avantajı sağladı.
“BÜYÜK TALEP BAŞLADI”
Konut kredisi faizlerindeki düşüş, kredinin yılık maliyetini yaklaşık yüzde 70’ten yüzde 40’a indirdi. Bu gelişme, mesken sahibi olmak isteyenlerin banka şubelerine akın etmesine neden oldu. Bir bankacı, “Önceden faiz oranlarının yüksek olması nedeniyle konut kredisi talebi epey düşüktü. Lakin kamu bankasının birinci adımı atması sonrasında kredilerde adeta büyük bir talep başladı” dedi.
Konut kredilerindeki bu hareketlilik, resmi datalara de yansıdı. BDDK bilgilerine nazaran, 20 Eylül haftasında 462,70 milyar lira olan konut kredileri, 1 Kasım haftasında 481,5 milyar liraya yükseldi. Böylece, BDDK düzenlemesinin akabinde son 6 haftada konut kredileri 18,8 milyar lira arttı. Bir evvelki 6 haftalık periyotta ise bu artış yalnızca 8,9 milyar lira olmuştu. Bu bilgiler, düzenleme sonrası konut kredisi talebinin neredeyse iki katına çıktığını gösteriyor.
“İPOTEKLİ KONUT SATIŞLARI EN DÜŞÜK DÜZEYE İNDİ”
Yüksek faiz oranları ve krediye erişim zorluğu, konut satışlarını olumsuz etkiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, 2013 yılında toplam konut satışlarının yüzde 40’ı ipotekli satışlardan oluşurken, 2023 yılı Eylül ayında bu oran yüzde 11,2’ye düştü. Geçen yıl Aralık ayında ipotekli konut satışlarının toplam satışlar içindeki hissesi yüzde 4,4 ile en düşük düzeye inmişti. Bu düşüş, nakit alım ve firma bünyesindeki kampanyalarla yapılan senetli satışların hissesini yüzde 90’a çıkarmış durumda.
Konut kredisi talebini en çok kamu bankaları karşıladı. 255,61 milyar liralık kredi talebinin büyük kısmı kamu bankaları tarafından sağlanırken, 88,4 milyar lira yabancı bankalar ve 134,6 milyar lira yerli özel bankalar tarafından karşılandı. Kredi faiz oranlarının yıl içinde yüzde 45,1’e kadar çıkmasıyla konut kredileri gerileme eğilimine girdi, akabinde dalgalı bir seyir izledikten sonra 26 Temmuz’da faiz oranları yüzde 43,7’ye yükseldi ve sonrasında düşük süratte artmaya devam etti.