Dolandırıcılar her geçen gün yeni bir sistemle karşımıza çıkıyor. Bir telefon görüşmesi ile hesabınızdaki para boşaltılabilir, bununla yetinmezlerse sizin isminize kredi çekebilirler. Üstelik tüketici kredi istediğinde kılı kırk yaran bankaların sistemleri, dolandırıcıların elinde birer oyuncak hâline gelebiliyorlar.
Son periyotta yapay zekâyı kullanıp ses taklidi ile sesli onay sürecini dahi yapan dolandırıcılar, kısa mühlet içerisinde vatandaşın hesabından parasını çekmekle kalmıyor, ismine kredi kullanıp bunu da kendi hesabına aktarıyor. Türkiye gazetesinden Kaan Zenginli’nin haberine nazaran üstelik bu süreçler telefona uzaktan erişim ile değil, büyük çetelerin tertibi ile gerçekleştiriliyor, aktarılan paralar da dakikalar içinde öteki hesaplara, oradan da kripto borsalarına aktarılarak takibi imkânsız hâle geliyor.
Hukukçular, kimi çete üyelerinin bankalarda çalışanlarla iş birliği yaptığını sav ederken, bankaların sorumluluk almamak için bu argümanları gündeme dahi getirmediğini tabir ediyor.
MAĞDURDAN SÖZ KELİME OLAY
Yakın vakitte gerçekleşen bir dolandırıcılık olayında, ismini vermek istemeyen kişinin hesabındaki parayı boşaltmakla kalmayıp hesaptan 200 bin lira da kredi çekiyor. Dava sürecinde olduğu için ismini açıklamak istemeyen mağdur kişi, olayı şöyle anlatıyor:
“Beni bankanın özel müşteri temsilcisi olduğunu söyleyen biri aradı. Gereksinim hâlinde kendisini direkt arayabileceğimi söyledi. Bankanın hizmetlerinden kelam etmek istediğini belirtirken “Bu ortada HGS limitinizin 150 lira olduğunu görüyorum. Vakit zaman açığa bile düşmüşsünüz” dedi. Doğruydu. Limiti yükseltmeyi teklif etti, tamam dedim. Sonra bağlantı adresimi okudu, adresin hakikat olduğunu söyledim. Kimlik numaramın birinci ve son numaraları, baba isminin birinci iki harfini, tıpkı bankam üzere sordu. Benden öbür şifre falan da istemedi. Akabinde 200 bin lira ön onaylı kredim olduğunu söyledi, hayır dedim. Akabinde ‘Aktif sigortanız görünüyor fakat avantajını kullanmamışsınız, bilginiz olsun’ dedi…”
“Yaptırmadığımı söyleyince ilgili müşteri temsilcisi tutumuyla istersem iptal edebileceğimi iletti, “İptal edin” dedim. Para iadesi için telefonuma onay geleceğini söyledi, bankanın aplikasyonundaki onay ekranı çıktı, onayladım. “Şimdi istediğiniz bir hesaba iadeyi yönlendireyim. Falanca bankanın falanca IBAN’lı hesabını görüntülüyorum, oraya aktarabilirim” dedi. O hesaptan öbür bankadaki hesabıma para gönderdiğim için IBAN’ı görmesini de yadırgamadım, tamam dedim…”
VİCDANINIZA OYNUYORLAR
“Ardından bu parayı kazara gönderdiğini tabir ederek “Eyvahlar olsun, 1.900 ve 2.700 yerine 192.400 ve 27.000 lira olarak gönderdim. Lütfen bunu iade edin, yoksa işimden olurum” dedi. Ben de kişiliğim gereği panikle söylediği hesaba paranın fazlasını yolladım. Bu sürecin akabinde telefondaki kişi yatırım hesaplarımdan, araba kredimden falan bahsedince dolandırıcı olabileceğini düşünüp telefonu çabukla kapattım…”
“Hemen banka uygulamalarına girdim. Banka uygulamasına profil fotoğrafım yerine ‘müstehcen’ bir fotoğraf koyarak gitmişti. Zira daha büyük ziyan verecekti, erken kapattım telefonu diye kızmıştı. Çabucak iki bankayı da aradım, hesaplarımı ve kartlarımı kapattırdım. Akabinde karakola cürüm duyurusunda bulundum. Hesabımın bulunduğu ve kredi çekilmesine müsaade veren banka dolandırıcılık olayı olduğunu kabul etti ve kredi çekilirken yapılan 7.300 liralık sigortayı iptal ederek hesaba iade etti…”
“Kişisel araştırmalarımla paranın evvel bir diğer bankaya, akabinde kripto para piyasasına aktarıldığını öğrendim. Durumu savcılık ve polise de bildirdim. Bankanın sorumlu tutulması talebiyle yargı yoluna da başvurdum.”
BANKA SORUMLU OLMALI
Bilişim hukuku uzmanı avukat Volkan Karabağ, her gün yüzlerce belge ile karşılaştıklarını belirterek “Çoğu sonuçlanamıyor. Vatandaş dolandırıldığı ile kalıyor. Bu cins dolandırıcılık hadiselerinde bankaların ve GSM şirketlerinin de sorumlu olması gerekiyor. Bankalar cürmü vatandaşın üzerine atıyor. Hâlbuki banka olmanın gereklilikleri icabı, mevduat sahibinin parasını her türlü duruma karşı en üst düzeyde korunması gerekiyor. Zira vatandaş bütün varlığını onlara emanet ediyor. Buna yönelik emsal kararlar olmasına karşın bir türlü sonuca bağlanmıyor. O hesaplar da birilerinden birkaç bin lira karşılığında kiralanmış hesaplar. Yakalandığında büyük çoğunlukla ‘gariban bireyler oluyor, el koyacak bir şeyleri de bulunmuyor” diyerek durumu özetliyor.
ÇETELER TEKNOLOJİYİ DAHA ÇOK KULLANIYOR
Bilişim cürümleri uzmanları ise son vakitlerde bu cins olayların çoğaldığını belirterek “Mesaj yahut mail yoluyla link vererek, uzaktan telefona ulaşma durumu eskide kaldı. Artık çeteler çok daha büyük çapta hareket ediyor. Banka içine yerleştirilen iş birlikçi ya da banka çalışanı ile komite üzerinden anlaşılabiliyor. Nasıl ki birtakım banka çalışanları zimmete para geçiriyorsa, bu da ona benzeri bir durum. İçerideki iş birlikçi, çeteye bilgi aktarıyor. Lakin bankalar bu durumu fark etse bile cürmü üstlenmiyor. Zira emsal kabul edilip milyonlarca liralık cezaya çarptırılabilirler” açıklamasında bulunuyorlar. Uzmanlar, davası devam eden Seçil Erzan olayının da, bireylerin bankaya duyduğu itimat sebebiyle dolandırıcılık mağduru olduğu, Erzan’ın da bankada olma durumunu kullanmış olduğu yorumu yapılıyor.
2023’TE BÜYÜK BİR ÇETE ÇÖKERTİLDİ
Geçen yıl, Bursa merkezli başlatılan ‘Bakiye-1’ operasyonu ile büyük bir çete çökertildi. Beş aylık fi ziki takibin akabinde; vatandaşları ‘bankadan arıyoruz, sigorta iptal iadeniz var’ diyerek dolandıran çete üyelerine baskın düzenlendi. Onlarca kişi tutuklanarak cezaevine gönderildi. Şahısların konutlarına yapılan baskınlarda binlerce sim kart, yüzlerce telefon, banka ve kredi kartları, uyuşturucu unsurlar ve yüklü ölçüde nakit para ele geçirildi.