Didem Seymen – Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Afrika’da 500’den fazla kişinin vefatına neden olan ve maymun çiçeği diye bilinen mpox virüsü nedeniyle global halk sıhhati acil durumu ilan etti. Bulaşıcı mpox virüsü Afrika ülkelerinden sonra evvelki gün Avrupa ülkesi İsveç ve dün de Asya ülkesi Pakistan’da tespit edildi. Mpox virüsünün salgın haline gelmesi ve DSÖ’nün ‘acil durum’ ilan etmesinin akabinde gözler bu hastalığa karşı aşı olup olmadığına çevrildi. Hastalık için 2019 yılında ABD Sıhhat Bakanlığı’na bağlı ilaç dairesi FDA’dan onaylanan bir aşı var. Lakin bu aşı Türkiye’de bulunmuyor. Olaylar tespit edilir ve artarsa aşının Türkiye’de de bulunması ve uygulanması gerekebilir. İşte uzmanların aşı hakkındaki görüşleri…
‘Yakın temas halinde yapılıyor’
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, mpox aşısı ile ilgili şu bilgileri verdi: “Mpox’un aşısı var. Dünya Sıhhat Örgütü tarafından ‘Acil durum’ ilan edilmesinin sebebi de bu. DSÖ, parası olmayan yerlere aşı ve ilaç gönderiyor. Bu aşının bir an evvel ülkemize de gelmesi lazım. Zira artık kapalı kümeleri değil, geniş kümeleri da etkilemeye başladı. 2022’de başlayan salgındaki hadiselerde da bu aşı kullanıldı. Bir ay ortayla 2 doz yapılıyor. Bazen tek doz bile tesirli oluyor. Bunun içinde çiçek aşısında da kullanılan bir virüs var. ABD’de mpox hastalığı için kullanılmak üzere 2019 yılında FDA tarafından onaylanmış aşı bulunmaktadır. Bu zayıflatılmış (atenüe) aşı, çiçek ve mpox’a karşı tesirli bir aşı. Pox aşısının koruyuculuğu çok yeterli. Canlılığı son derece az, tam virüs aşısı. Artık aşı zıtları tekrar çıkacaktır lakin aşı aksiliği bilim dışıdır. Hepsi inançlı ve yararlıdır. Faydası, ziyanından çoksa kullanılmalıdır. Mpox aşısı yalnızca risk altındakiler yahut enfekte bir bireyle yakın temasta bulunanlara yapılıyor. Hastalara ise ilaç tedavisi uygulanıyor, mutlaklaşmış ilaç tedavisi yok. Fakat ilaç geliştirmek için çalışmalar devam ediyor.”
‘Hasta, çevresine bulaştırabilir’
Koç Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Önder Ergönül, maymun çiçeği salgınına karşı paniğe yol açılmaması gerektiğini belirterek şunları söyledi:”2022’de dünyada mpox ile ilgili büyük bir olay artışı oldu. 12 hadise olarak söyleniyor. Biz o devirde tek tük olaylar gördük. Bu yeni hadiselerden meslektaşlarımızdan öbür vilayetten bir kişiyi söyleyen oldu. Var demiyorum, bildirilmiş olay yok. Fakat olmaması güç esasen. Dün İsveç’te çıktı. Avrupa ülkelerinde çıkacak. Oradan gelenler olacak. Bu Kovid üzere değil, teneffüsle geçmiyor. Çok çok yakın temasla geçiyor. O yüzden karantinaya almak da ne kadar gerçek onu da bilmiyorum. 1975’ten evvel doğanlar çiçek aşılı, onların koruyuculuğu yüzde 80 civarında. Lakin bu da test edilmedi. ABD’de üretilen bir aşı var fakat ‘Herkes illa bu aşıdan olsun’ demek de çok hakikat gelmiyor bana. Afrika’da yapılsın istendi lakin Türkiye’de şu basamakta yapılması çok mantıklı gelmiyor. Koruyuculuğu yüzde 90’ın üzerinde. Hayatta bir kere yapılıyor. Kovid ya da grip aşısı üzere her sene tekrarlayan bir aşı değil. Enfekte olan kişinin havlusu ya da çarşafıyla temas edenlere geçebilir. Bu durum aile bireyleri ile hudutlu olabilir. Toplumda, sinemada, uçakta bulaşması çok çok güç. Ellerde biriken sıvıların patlamış olması ve bunlarla temas gerekir. Bu virüsü Kovid üzere bir anda yüzlerce bireye bulaştırma kelam konusu olamaz, sayı yakın temasta olduğumuz onlarca bireyle sonlu kalır.”
Sakarya’da görüldüğü argümanına yalanlama
Vücudunda oluşan lekeler sebebiyle Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne başvuran Senegal asıllı bir bayan paniğe yol açtı. Önlem hedefli özel bir odaya alınan bayanın uzun bir müddettir Kelebek Hastalığı (Lupus) taşıdığı öğrenildi. Yaşananların akabinde Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü “Habere konu olan Senegal asıllı hastanın, iki yıldır devam eden ve halk ortasında Kelebek Hastalığı olarak da bilinen Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) hastası olduğu belirlenmiştir, hastanın SLE tedavisi devam etmektedir. Hastanın iddialarda belirtilerin M çiçeği (mpox) olarak bilinen hastalıkla uyumlu olmadığı anlaşılmıştır” açıklaması yaptı. ● İHA