14 Mayıs seçimleri için sahaya inen siyasi parti önderlerinin vaatlerinin birinci sıralarında enflasyonu düşürmek ve işsizliği azaltmak geliyor.
Nisan ayının birinci haftasında açıklanan TÜİK bilgilerine nazaran martta enflasyon yıllık bazda 50.51, ENAG’a nazaran ise yüzde 112.51 oldu.
Kime ekonomistler mevcut durumun sürdürülebilir olmadığını belirterek, 500’lük yeni banknot basımının artık kaçınılmaz olduğu görüşünde.
Bir müddettir ekonomistler hükümetin bu türlü bir hazırlık içinde olduğunu dillendiren uzmanlar, Türk Lirasının alım gücünün düşmesi sebebiyle bunun koşul olduğunu söylüyor.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı ve AKP Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz ise ”500 liralık banknotlara Türkiye’nin gereksinimi yok” diyor.
500 TL’lik Yeni Banknotlara Gereksinim Var Mı?
Konuyu Euronews’e kıymetlendiren Ekonomist Dr. Murat Kubilay, 5 TL’nin alım gücünün kalmamasından dolayı yeni 500 TL’lik banknotların tedavüle sürülebileceği öngörüsünde bulunuyor.
Kubilay’a nazaran yalnızca 500 TL’lik banknotlar değil, süreç bu türlü devam ederse iktidar değişsin ya da değişmesin yeni 1000 TL’lik banknotlar da yolda.
“Türkiye’de altılı para sistemi uygulanıyor. Yani altı demir para, altı da banknot oluyor. Artık 500 TL banknot için öncelikle 5 TL kağıt paranın demir paraya çevrilmesi gerekiyor.” diyor Dr. Murat Kubilay.
Bunu çevirirken diğer bir demir paranın elimine edileceğini belirten Kubilay, uzun yıllardır Türkiye’de uygulandığı için bunun kanunla yapılabileceğini söylüyor.
Yeni banknotlar için hazırlık olduğu tarafındaki konuşmalara dikkat çeken Kubilay, “Şu anda 5 TL’nin de satın alma gücü kalmadığı için 500 TL banknotları beklemek gerekiyor. Ancak şunu söz edeyim; süreç bu türlü giderse iktidar değişsin ya da değişmesin yalnızca 500 TL değil, biz 1000 TL’yi de görürüz.” tabirlerini kullanıyor.
90’lı yıllarda üst üste yaşanan yüksek enflasyondan ötürü yeni para basımları yaşandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu periyodu kötülüyor ve birebir duruma kendisinin düştüğünü söz etmek istemiyor
Dr. Murat Kubilay, halihazırda bu türlü bir hazırlığın olduğunu ancak bu sürecin seçim sonrasına bırakılacağını tabir ediyor.
Kubilay, seçim öncesi bu türlü bir adımın 90’lı yılları anımsatacağını lisana getiriyor:
“90’lı yıllarda üst üste yaşanan yüksek enflasyondan ötürü yeni para basımları yaşandı. 20 bin lira ile başlayan süreç 50 bin, 100 bin ile devam etti. Günün sonunda bu paralarla yalnızca ekmek alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu devri kötülüyor ve tıpkı duruma kendisinin düştüğünü tabir etmek istemiyor. O nedenle yeni banknotlar seçim sonrasına kaldı.”
Yeni Banknotların Basılması Ne Manaya Geliyor?
Ekonomistler her ne kadar bu büyük küpürlerin günlük hayatta pek tesiri olmasa da para basımının yüksek enflasyonun kabul edildiğinin bir delili olduğu görüşünde.
Bu durumun ruhsal açıdan sonuçları olduğunu vurgulayan Dr Kubilay, yüksek banknot basımının kronik enflasyondan ötürü ‘paranın kıymetinin korunamadığını itiraf etmek’ manasına geleceğine dikkat çekiyor:
“O nedenle daima yeni banknotlar basılırsa ve buna muhtaçlık olduğu ortaya çıkarsa enflasyonun tıpkı 90’lardaki üzere satın alma gücünü önemli manada tehdit ettiğini iktidar da açık halde kabul etmiş olacak. Lakin bu imajı istemiyorlar. Halbuki bu tip yeni banknotların ticareti kolaylaştırıcı tarafları da var. Belirli bir yerden sonra kullandığınız en büyük küpür 10 Dolar yahut altında kalınca para sayımını zorlaştırmış oluyorsunuz. Tıpkı vakitte yalnızca 200 TL demeyelim, 10 TL ve altının da kullanımı azalıyor. 50 TL altındaki parayı çok seçkin çekiyoruz. Özetle yeni banknotlar iktisatta bir neden değil sonuç. Enflasyonun kronik hale geldiğini Türk Lirasının döviz kuruna ve enflasyona karşı korunamadığı manasına geliyor.”
500'lük banknotlar ve 5 TL madeni paralar için hazırlıklar başladı….
— Şenol Babuşcu (@senolbabuscu) April 24, 2022
“Atılan Sıfırlardan Biri Geri Geldi”
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, paradan atılan sıfırlardan birinin bir mühlet evvel geri geldiğini, bu türlü giderse de ikinci sıfırın da bir kaç yıl içinde geri geleceğini söylüyor.
“Biz 2005 yılı başında paradan altı sıfır attık lakin çoktan o sıfırlardan biri geri geldi” diyen Kubilay, “Böyle giderse bir kaç yıl içinde ikinci sıfır da geri gelecek. Periyodun ruhundan dolayı yüzde 20 üzerindeki bütün enflasyonlar yüksek. Artık bir anda paraya yeni bir kaç sıfır gelmesi olmuyor lakin bu çağa nazaran bir sıfır gelmesi makûs bir imgedir. Son 10 yılda dolar kurunun geldiği yere bakarsak neticeyi de daha yeterli anlamış oluruz. Bu durumun piyasalara ya da dış ticarete de bir tesiri yok, elektronik ödeme sistemleri yayın, döviz kullanılıyor. Fakat yabancıların Türkiye’de para bozdurduklarında daha kalın banknot olacak.” dedi.